Wszyscy znamy zwroty:

per aspera ad astra = przez trudy do gwiazd,

L’homme n’est qu’un roseau, le plus faible de la nature; mais c’est un roseau pensant = Człowiek jest tylko trzciną, najwątlejszą w przyrodzie, ale trzciną myślącą; Pascal

Was mich nicht umbringt, macht mich stärker = Co nas nie zabije, to nas wzmocni; Nietzsche

Różnie sobie w życiu radzimy: gdy jedni dostają co najwyżej kataru, innych powala zapalenie płuc. Co dla jednego jest bułką z masłem, dla drugiego może być traumą.

Stąd pytanie: co takiego mają lub co takiego robią ci, którzy mimo strasznych doświadczeń, nie mają traumy? – gdyż maja wysoki poziom sprężystości psychicznej (Resilience)!

Amerykańska psycholog rozwojowa badała przez wiele lat wszystkie dzieci w liczbie 698 urodzone na wyspie w roku 1955. Oprócz potwierdzenia zjawiska, że dzieci narażone na biologiczne i społeczne czynniki ryzyka gorzej się rozwijają, odkryła, że jedna trzecia mimo wszystko wyrosła na troskliwych, kompetentnych i ufnych ludzi.

Zidentyfikowała również szereg ochronnych czynników, które pomogły zrównoważyć czynniki ryzyka w krytycznych okresach ich rozwoju. Wśród tych czynników była: silna więź z opiekunem innym niż rodzice (np. ciotka, niańka czy nauczyciel) oraz zaangażowanie w grupach społecznych, sport.

Jeśli spojrzeć na okładki książek poświęcone rezyliencji – a jest tego setki (po francusku, niemiecku i angielsku) – to dominuje: wańka-wstańka, parasol na deszczu, sztormowe fale bijące o skały lub roślina wyrastająca na spękanej ziemi lub na asfalcie. Na Wschodzie obrazem rezyliencji jest bambus.

Ale co to jest sprężystość psychiczna („Resilience”) – możemy powiedzieć że jest to nasza wewnętrzna siła -“tendencja do samo naprawiania”. Wiązki cech sprężystości opisywane są jako kompetencja społeczna (umiejętność współpracy i porozumiewania się, empatia, umiejętność rozwiazywania problemów) , autonomia i poczucie ja (poczucie osobistej tożsamości i siły) poczucie sensu i celu (przekonanie i zrozumienie, że własne życie ma znaczenie).

Opisywana giętkość, zdolność do samo naprawiania jest właściwością wrodzoną, duchową motywacją do rozwoju. Jest siłą znajdującą się wewnątrz każdego człowieka.

W Polsce od 2005 roku w niektórych przedszkolach stosowany jest już program “Przyjaciele Zippiego”, działającego w ramach międzynarodowego program Partnership for Children, który kształtuje i rozwija umiejętności psychospołeczne u dzieci 6-9 letnich o różnym poziomie umiejętności. Uczy dzieci jak radzić sobie z codziennymi problemami, jak określać uczucia, jak o nich rozmawiać oraz jak najlepiej dobierać sposoby radzenia sobie. Program zachęca również dzieci do pomagania innym ludziom w ich problemach.

Jedną z ważnych cech programu jest to, że był tworzony jako program uniwersalny który koncentruje się na pomocy dzieciom doświadczającym konkretnych problemów lub trudności. Ten program może pomóc wszystkim dzieciom. Zamiast zajmować się problemami osobistymi, promuje zdrowie emocjonalne.

Program Przyjaciele Zippiego nie mówi dzieciom, co robić, ani nie mówi: “To rozwiązanie jest dobre a tamto złe”. Natomiast zachęca dzieci do analizowania i zastanawiania się nad sobą.

Program nie koncentruje się wyłącznie na pomaganiu dzieciom jak radzić sobie z ich problemami, ale pokazuje, jak ważne jest rozmawianie z innymi, kiedy odczuwamy smutek lub złość, jak również jak ważne jest słuchanie innych, kiedy odczuwają smutek lub złość. Program afirmuje dziecięce zdolności zarówno w zakresie udzielania pomocy, jak i korzystania z udzielanego wsparcia.

Program składa się z sześciu części:

1. Uczucia 
Dzieci omawiają uczucia – smutku, szczęścia, złości, zazdrości i zdenerwowania. Ćwiczą mówienie tego, jak czują się w różnych sytuacjach i poznają sposoby poprawiania własnego samopoczucia.
2. Komunikacja 
W ramach tej części dzieci uczą się skutecznej komunikacji. Program uczy dzieci wysłuchiwać innych. Uczy ich jak prosić o pomoc i mówić to, co chce się powiedzieć, nawet w niesprzyjających okolicznościach. Często nawet „ciche” dzieci otwierają się w czasie spotkań i uczą się wyrażać siebie swobodniej.
3. Nawiązywanie i zrywanie więzi 
Dzieci uczą się o przyjaźni – jak nawiązywać i utrzymywać przyjaźnie, jak radzić sobie z samotnością i odrzuceniem. Ćwiczą jak mówić przepraszam i jak godzić się z przyjacielem po sprzeczce.
4. Rozwiązywanie konfliktów 
Ta część dotyczy tego, jak rozwiązywać konflikty, a według nauczycieli szybko sprawia, że dzieci łatwiej akceptują swoje odmienności. Ta część w szczególności, dotyczy problemu prześladowania i tego, co dzieci mogą zrobić, jeśli ktoś prześladuje je lub kogoś innego.
5. Przeżywanie zmiany i straty 
Ta część stanowi refleksję nad radzeniem sobie ze zmianami, zarówno wielkimi jak i małymi. Największą zmianą ze wszystkich możliwych, jest czyjaś śmierć. Mimo, że dorośli często uważają, że śmierć jest bardzo trudnym tematem do rozmowy, to jednak małe dzieci bardzo rzadko tak uważają. Chętnie wykorzystują okazję do otwartego mówienia na temat, który stał się tabu dla wielu dorosłych. Jedno spotkanie poświęcone jest odwiedzeniu miejsca pamięci lub cmentarza i może wyda się to zaskakujące, ale jest ono często określane jako najowocniejsze spotkanie z całego programu.
6. Dajemy sobie radę 
Ostatnia część stanowi podsumowanie wszystkiego, czego dzieci nauczyły się: znajdowania różnych sposobów radzenia sobie, pomagania innym oraz adaptowania się do nowych sytuacji. Końcowe spotkanie jest swego rodzaju świętowaniem, połączonym z wręczaniem koron i dyplomów.

Każda część zawiera odrębne opowiadanie. Opowiadania prezentują bohaterów w okolicznościach dobrze znanych małym dzieciom takich jak: przyjaźnienie się, zdobywanie i tracenie przyjaciół, prześladowanie, radzenie sobie ze zmianą i stratą. Każde opowiadanie jest zilustrowane przy pomocy zestawu barwnych obrazków i uzupełnione zadaniami takimi jak rysowanie, dramy, zabawy integracyjne.

Program uczy dzieci:

• Jak określać własne uczucia i jak o nich rozmawiać
• Jak mówić to, co chce się powiedzieć
• Jak słuchać uważnie
• Jak prosić o pomoc
• Jak nawiązywać i utrzymywać przyjaźnie
• Jak radzić sobie z samotnością i odrzuceniem
• Jak mówić przepraszam
• Jak radzić sobie z prześladowaniem
• Jak rozwiązywać konflikty
• Jak radzić sobie ze zmianą i stratą, miedzy innymi ze śmiercią
• Jak adaptować się do nowych sytuacji
• Jak pomagać innym

———————————————————————————————————-

Źródło:
terapiatraumy.pl
sp.poniatowa.pl
sztukaleczenia.pl